Take courage in learning! : Part 1
(نقش اعتماد بنفس در یادگیری)
قسمت اول
کتاب های درسی چه در دوران دانش آموزی و چه در دوران دانشجویی با همه عیب و ایرادهایی که دارند و انشاا... اصلاح می شوند، همه متناسب با سن و سال و فهم و توانایی عقلی و توانایی یادگیری دانش آموزان و دانشجویان در همان کلاس و مقطعی که درس می خوانند، نوشته و تهیه و تنظیم شده اند؛ ممکن است حتی نویسنده کتاب از بزرگانی مثل انیشتن، پروفسور حسابی و.... باشند ولی محتوای کتاب برای دانش آموزان یا دانشجویان نوشته شده نه برای آن ها!
در این صورت نگویید، من چطور می توانم کتابی را که انیشتن یا پروفسور حسابی نوشته اند، بفهمم؛ چون، انیشتن یا پرو فسور حسابی اگر کتابی را برای کلاس و مقطع شما نوشته باشند(یا اگر کتابی از آن ها توسط کارشناشان، برای مقطع و کلاس شما انتخاب شود)، قطعا آن کتاب در حد معلومات و توانایی ذهنی و عقلی و توانایی یادگیری شما می باشد؛ نه در حد توانایی های عقلی و ذهنی نویسنده! بنابراین، تصور نکنید بعضی از کتاب های درسی شما خیلی مشکل است و شما نمی توانید از عهده آن برآیید. هیچ کتاب درسی در هر مقطعی از مدرسه یا دانشگاه که باشید، آن قدر سخت و غیر قابل فهم نیست که شما نتوانید مطالب و محتوای آن را خوب درک کنید!
باید بدانید که هر کتاب درسی پیامی برای شما دارد و پیامش نیز به بخش های اصلی و فرعی تقسیم می شود؛ شما باید سعی کنید پیام آن کتاب را دریافت کنید و خوب بفهمید؛ و این کار چندان مشکلی نیست. برای این که بهتر متوجه مطلبی که گفتم بشوید، یادآوری می کنم که مغز انسان و قوای روحی او بسیار قوی و قدرتمند هستند و توانایی فوق العاده ای برای یادگیری دارند؛ آن قدر که می توانند مطالبی سخت تر از مطالب آن کتاب درسی که بنظر شما سخت است، را نیز به راحتی یاد بگیرند وخوب بفهمند.
فقط شما باید انگیزه و برنامه ریزی داشته باشید و(ببخشید)دست از بازیگوشی و دوست و رفیق بازی بردارید؛ و هم چنین از این که ساعت ها پای برنامه های تلویزیون بنشینید پرهیز نمایید. یک برنامه ریزی ساده می تواند این باشد که هر روز که از مدرسه یا دانشگاه به خانه یا خوابگاه برمی گردید پس از استراحت، در ظرف یکی دو ساعت، تمام درس هایی که آن روز فرا گرفته اید را دوباره مطالعه و مرور کنید، و سپس به خود استراحت بدهید. بعد از آن، اگر تکلیفی دارید، انجام دهید و باز به خود استراحت بدهید؛ و در مرتبه آخر شما باید درس هایی را که قرار است فردای آن روز در کلاس فرا بگیرید، پیشاپیش به طور مختصر مرور و مطالعه نمایید؛ از پیش آمادگی ذهنی پیدا کنید و سر کلاس، آن درس ها را بهتر یاد بگیرید و بفهمید.
بگذریم، بحث من درباره شیوه درس خواندن و برنامه ریزی درسی نیست؛ و این چند سطر را هم فقط از باب تذکر عرض کردم. دراین جا با ذکر دو مثال در قالب دو خاطره کوتاه، برمی گردم به بحث اصلی یعنی این که باید درهنگام یادگیری جرأت داشته و جسور باشیم؛ ولی قبل از آن یادآوری می کنم که خاطره دوم گرچه مربوط به جلسه امتحان و کنکور است اما، در همان جلسه من با یک متن درسی مواجه شده بودم که ابتدا خیلی سخت بنظر میرسید ولی من با صرف نظر از این که در جلسه امتحان هستم و باید به آن سوال پاسخ دهم، به خودم گفتم این متن، درسی است که من الان باید آن را یاد بگیرم و منظور و پیام آن را بفهمم و..... در واقع آنجا هم مسئله من یادگیری بود!
خاطره اول: "جوان که بودم در مدرسه علمیه مرحوم مجتهدی در تهران درس طلبگی می خواندم؛ سال پنجم تحصیل بود و ما در حال فراگرفتن دروس کتاب اصول فقه مظفر و شرح لمعه بودیم. یک روز من نتوانستم به مدرسه بروم و در نتیجه یک درس از دروس اصول فقه تدریس شد و من غایب بودم! کتاب اصول فقه مظفر و اساسا مباحث درس اصول فقه با دروس فقه و شرح لمعه خیلی تفاوت دارد؛ مباحث اصول فقه خیلی سخت تر از مباحث فقهی و خیلی هم دقیق و استدلالی اند. آن روز گذشت و فردای آن روز قرار بود با دوستان طلبه، همان درس را که من در آن غیبت داشتم، مباحثه کنیم ولی من اصلا آمادگی نداشتم! یک ساعت تا زمان مباحثه مانده بود؛ به کتابخانه مدرسه رفتم و جلد دوم کتاب اصول فقه را بازکردم و نگاهی به همان درسی که غایب بودم، انداختم و دیدم انصافا آن درس مبحث خیلی سختی دارد و من هم چیزی از آن نمی فهمم؛ با این حال، یک بار عبارات عربی و مشکل آن درس را به طور کامل و بادقت خواندم؛ اما، فقط10درصد از آن را فهمیدم(!؟). ظاهرا باید از خیر مطالعه می گذشتم و منتظر مباحثه می شدم ولی، من دست بردار نبودم؛ باز به کتاب و درس جدید نگاهی کردم و این بار پیش خود، کتاب را یک موجود زنده فرض کردم و شروع به صحبت کردن با آن نمودم؛ به کتاب گفتم:" جناب استاد آقای مظفر، ترا برای امثال من، و در سطح من، نوشته است نه در سطح خودش! سطح خودش خیلی بالاتر بوده است؛ پس، من قاعدتا باید بتوانم از عهده تو برآیم و باید محتوا و درس و پیام تو راخوب بفهمم؛ بنابر این، سعی نکن خودت را در نظر من سخت و غیر قابل فهم نشان دهی! هر چقدر هم سخت باشی، من باز تو را می خوانم و حتما درس تو و پیام تو را خواهم فهمید"؛ و بعد، با جدیت و اعتماد بنفس خاصی دوباره شروع کردم، و یکبار دیگر همان درس را خواندم و.....؟ و این بار 50 درصد آن را فهمیدم!
به خودم گفتم مگر همه درس ها را استاد و معلم باید به ما یاد بدهند! شاید معلم یا استاد چند روز نتواند بیاید؛ آن وقت ما نباید درس بخوانیم؟! (الان یاد دانشجویان گرامی دانشگاه پیام نور می افتم که بیشتر دروس را خودشان باید بخوانند). با این فکر، رو به کتاب کردم و گفتم: " نمی توانی در برابر قدرت یادگیری من مقاومت کنی، تسلیم شو!". از همان موقع به قدرت عجیب مغز و قوای روحی اعتقادجدی داشتم، و می دانستم که آن ها به هیچ وجه در یادگیری کم نمی آورند! سپس، نفسی تازه کردم و برای بار سوم با جرأت و اعتماد بنفس کامل درس را با دقت خواندم؛ و... این بار آن را ضربه فنی کردم! درس بیچاره که در ابتدا ژست عجیب و غریبی به خود گرفته بود، و خودش را خیلی سخت و مشکل نشان می داد، این بار در دستان من اسیر شده بود؛ به طوری که تمام محتوایش را به طور کامل و واضح برای من شرح داد."
بنده در این جا یادآوری و تأکید می کنم که من هم مثل شما یک آدم معمولی هستم و هیچ ویژگی یا قدرت فوق العاده ای ندارم؛ اما در یادگیری جرأت و جسارت ورزیدم و این طور کارها را تجربه کرده و نتایج خوبی هم گرفته ام. و به همین دلیل، می خواهم شما هم در یادگیری اعتماد بنفس داشته باشید و نترسید و در هنگام یادگیری و مطالعه دروسی که برای هر مقطع از مدرسه یا دانشگاه و برای شما نگاشته یا انتخاب شده اند، اگر مشکل بنظر می رسند، بدانید که در وهله اول این طور هستند و این طور بنظر می رسند؛ ولی، اگرکمی به آن ها ور بروید و بالا و پایین شان کنید و دو سه بار آن ها را بخوانید و جرأت داشته باشید و از آن ها نترسید، خواهید دید که ساده تر از آن هستند که شما فکر می کردید، و با تلاش و ایستادگی شما سرانجام ناچارند محتوا و پیام خود را تسلیم اراده قوی، ذهن و روح توانمند شما نمایند....
سیر و سلوک