درباره تعلیم و تربیت کودکان

About child education

تعلیم و تربیت کودکان مهم ترین، حساس ترین و تاثیر گذارترین بخش تعلیم و تربیت است. اگر ما تعلیم و تربیت را به یک درخت تشبیه  کنیم و آن را به ریشه، تنه و شاخ و برگ تقسیم نماییم، بدون شک تربیت کودکان "ریشه"ی تعلیم و تربیت و مهم ترین قسمت آن است؛ و اگر به ریشه ی درخت آموش رسیدگی لازم را نکنیم یا در این خصوص مرتکب اهمال و تقصیر شویم، رسیدگی به تنه و شاخ و برگ آن فایده زیادی نخواهد داشت.

ما از طریق تلویزیون، سینما، تئاتر، کتاب و مجلات به صورت مستقیم و غیر مستقیم،  به تربیت کودکان می پردازیم؛ یعنی از این راه ها علاوه براطلاع رسانی، سرگرمی و... بر تعلیم و تربیت آن ها نیز به طور جدی اثر می گذاریم! بنابراین، باید به مسئولیت خطیرخود آگاه باشیم و وظایف خودرا در این خصوص با تعهدکافی انجام دهیم.

یک سریال و فیلم (سینمایی باشد یا تلویزیونی) و هم چنین یک نمایش یا یک کتاب و مجله، اعم از این که به طور رسمی تربیتی باشند یا نباشند، مهم ترین اثرشان، اثر تربیتی، و بر تعلیم و تربیت مخاطبان است؛ و اگر مخاطب آن ها کودکان باشند، این اثر جدی تر و مهم تر است؛ چون، کودکان وقتی مخاطب فیلم، نمایش، کتاب و مجله ای قرارمی گیرند، با همه وجود خود به آن توجه می کنند و آن را واقعی می پندارند، بدون این که قدرت تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی آن را داشته باشند؛ یعنی آن ها مثل یک لوح سفید، صرفا پذیرنده نقش هایی هستند که ما ترسیم می کنیم.

داستان ها، قصه ها، افسانه ها، نمایش ها، سریال ها، فیلم ها، و حتی تصاویر و طرح ها می توانند ترس و غم و اندوه و ضعف و ناتوانی و شکست و ناامیدی و سایر صفات مهلک و ویرانگر شخصیت را، مانند طوفان های بنیان کن به ذهن و فکر و جان و روان کودکان روانه کنند و باعث شوند که آن ها تمام آینده شان را با تلخی و ناکامی بگذرانند! پس، آن ها (داستان، قصه ها، فیلم ها و...) نباید چنین مفاهیمی را به کودکان منتقل کنند.

نباید موجب شوند که کودکان به صورت غیر منطقی، دچار ترس و دلهره و اضطراب شوند؛ یا به صورت نامعقول، به دام غم و اندوه گرفتار آیند. نباید ضعف و ناتوانی و شکست و ناامیدی را به آن ها القاء کنند و موجب شوند آن ها فکرکنند ضعیف و ناتوان و شکست خورده اند و روزنه امیدی وجود ندارد.

داستان ها، قصه ها، افسانه ها و فیلم و سریال های مربوط به کودکان از هرجا و  به هر طریقی که عرضه می شوند، نباید موضوعاتی را که غیر واقعی و درعین حال ترسناک هستند - مثل افسانه ها و قصه های مربوط به دیوها و غول ها و جادوگرها و امثال این ها- را دستمایه کار خود قرار دهند. اگر قوه تخیل منفی کودکان را تحریک و فعال کنید، آن ها عمری را در توهم و کابوس های وحشتناک و ترس های موهوم و مبهم خواهند گذراند! چون، هنوز قدرت تشخیص قصه و افسانه، و وهم و خیال را از واقعیت ندارند.  

در تهیه یک فیلم یا یک برنامه، یا نمایشنامه، یا نوشتن یک داستان، یا بیان یک قصه و افسانه برای کودکان حتما باید بدانید که ساختار و ساختمان شخصیت یک کودک سالم و قوی با چه مصالحی باید ساخته شود و چگونه باید تقویت گردد و بسیار واجب و ضروری است که نکات زیر نصب العین را خود قرار دهید:

باید به آن ها امید و ایمان بدهید.

باید به آن ها شادی و نشاط بدهید.

باید به آن ها جرات و شهامت بدهید.

باید به آن ها شجاعت بدهید.

باید به آنها هویت بدهید.

باید آن ها را خلاق و متفکر بار بیاورید.

باید آن هارا قوی و موثر بار بیاورید.

باید آن ها را مثبت اندیش بار بیاورید.

باید به آن ها بیاموزید که صبور و با استقامت باشند.

باید به آن ها بیاموزید که در همه امور زندگی اهل اعتدال و میانه روی باشند.

باید به آن ها بیاموزید که ارزش دین و کشور و فرهنگ خود را بدانند، و به آن ها عشق بورزند.

باید به آن ها بیاموزید که درهر شرایط اجتماعی که قرار دارند (فقیرند یا بی نیاز، شهری اند یا روستایی) واقعا با ارزش هستند.

باید به آن ها بیاموزید که درس خواندن و کارکردن، دو عمل بسیار مهم و با ارزش اند.

باید به آن ها بیاموزید که از کودکی به فکرحل مسایل خود و اجتماع باشند، و راه حل های ساده و خوب پیدا کنند.

باید به آن ها بیاموزید که از کودکی سعی کنند فقط مصرف کننده نباشند، و درحد خود و متناسب با توان شان، تولید کننده نیز باشند.

باید به آن ها بیاموزید که از آرزو های دور و دراز و خیال پردازی های نادرست پرهیز کنند.

باید به آن ها بیاموزید که فقط از راه کار و تلاش و توکل، به اهدافشان می رسند.

باید به آن ها بیاموزید که "موفقیت های کوچک" مهم ترین و با ارزش ترین موفقیت ها درزندگی هستند و تنها راه رسیدن به اهداف بزرگ می باشند.

باید به آن ها بیاموزید که ارزش انسان به کار و تلاش و تولید و خلاقیت و ادب و معنویات است.

 باید به آن ها بیاموزید که "کاربد" عملی زشت و پلید است، و آدم های بد هر چقدر هم که قوی و ثروتمند باشند، عاقبت رسوا و مطرود و منفورند.

باید به آن ها بیاموزید که "کارخوب" ماندگار است، و آدم خوب در خوب بودنش، شکست ناپذیر است.

باید به آن ها بیاموزید که به غریبه ها اعتماد نکنند و با آن ها با احتیاط رفتارکنند.

باید به آن ها بیاموزید که به والدین خود همیشه احترام بگذارند و به آن ها اعتماد کنند.

باید به آن ها بیاموزید که "وقت" خیلی با ارزش است و نباید اوقات خود را تلف کنند.

باید به آن ها بیاموزید که راه و رسم پیداکردن "دوست خوب" چیست و چگونه است.

باید به آن ها بیاموزید که چه دام هایی ممکن است بر سر راه آن ها قرار گیرد و چگونه باید با آن ها مقابله کرد.

باید به آن ها بیاموزید که  ایمان و صداقت با ارزش ترین هدیه خداوند به انسان است.

باید زیبایی ها و شگفتی های زندگی و آفرینش را به آن ها نشان دهید و...

اگر برای کودکان کار می کنید و توانایی و تعهد کافی برای انجام این کارها را ندارید، لطفا به سراغ حرفه دیگری بروید؛ که اگر بمانید، پیامد کارتان ممکن است منجر به رنج گردد تا گنج.